Tijd voor preventieve buurtaanpak
Opinie
In de rubriek Opinie geven experts van de Alliantie hun mening over een actueel of maatschappelijk relevant thema. Deze keer de visie van Senior Adviseur Volkshuisvesting Barend Wind op de discussie over leefbaarheid in kwetsbare wijken.
Van waarschuwingen voor toenemende leefbaarheidsproblemen tot debatten over de juiste aanpak: de discussie over kwetsbare wijken staat vol in de aandacht. Terwijl directeuren van het NPLV (Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid) pleiten voor blijvende investeringen, bekritiseren wetenschappers de stigmatiserende benadering. Maar wat is de sleutel tot échte verbetering? Een radicale perspectiefwissel: niet alleen symptomen bestrijden, maar juist de oorzaken van ongelijkheid aanpakken.
Verleden versus heden
In de ouderwetse arbeiderswijken waren bewoners maatschappelijk actief: in vrijwilligerswerk, de vakbeweging of de lokale politiek. Huismeesters en gemeenschapscentra zorgden voor vereniging van bewoners. Nu, met de groeiende kwetsbaarheid, dient sociale huur veel meer als vangnet voor mensen met lage inkomens, psychische problemen, stress en taalbarrières. Bezuinigingen op nieuwbouw en stadsvernieuwing versterken dit probleem doordat er te weinig sociale huurwoningen bijkomen in nieuwbouwwijken. Terwijl de Rijksoverheid bezuinigt op stadsvernieuwingsbudgetten voor de kwetsbaarste wijken.
Stop met het bestrijden van symptomen van ongelijkheid. Het is tijd voor een preventieve buurtaanpak
Een radicale wisseling in perspectief
Iedereen heeft recht op een betaalbare woning in een veilige buurt met voldoende voorzieningen. Om dit te bereiken kunnen we grofweg 2 dingen doen. We investeren flink in buurten waar dit recht onder druk staat. Of we bouwen buurten waar leefbaarheid en kansengelijkheid wél vanzelf van de grond komen.
In het eerste geval plakken we pleisters, maar voorkomen we de open wond niet. Een pleister is in veel gevallen onnodig als we werken aan preventie. Dat betekent meer sociale huurwoningen bouwen in gemengde buurten waar voldoende groen en publieke voorzieningen zijn. Dit kost natuurlijk geld. Zo’n 3 tot 5 miljard euro per jaar om precies te zijn. Dat is heel veel, maar niet wanneer je het afzet tegen de opbrengsten voor de samenleving. Denk bijvoorbeeld aan lagere zorgkosten, meer mensen aan het werk, minder uitkeringen, minder criminaliteit en betere schoolresultaten.
Samen aan de slag
De Alliantie wil leefbare buurten creëren, omdat we geloven dat leefbaarheid, veiligheid en gelijke kansen essentieel zijn voor iedereen om zich thuis te kunnen voelen. Gemengde en groene wijken hebben voordelen voor de hele samenleving. Maar het is niet eerlijk dat alleen woningcorporaties voor deze investering opdraaien. Dat zou namelijk betekenen dat huurders met lage inkomens betalen voor investeringen in hun eigen wijken. Omgekeerde solidariteit noemen we dat.
In de maatschappelijke discussie over kwetsbare buurten hebben zowel directeuren als wetenschappers een punt: we moeten blijven investeren in kwetsbare wijken, maar ook voorkomen dat andere wijken afglijden. Hiervoor hebben we steun nodig van de gemeente, maatschappelijk werk, ontwikkelaars en welzijnsinstellingen. Onze huurders rekenen op ons.